W tym wpisie opowiem o składniku, który czasem pojawia się w kosmetykach Orientana.

Czym jest pantenol i skąd jego popularność?

Pantenol (znany też jako prowitamina B5) to składnik, który szturmem podbił przemysł kosmetyczny. Choć nie jest tak głośno reklamowany jak kwas hialuronowy czy retinol, można go znaleźć w ogromnej liczbie produktów do pielęgnacji. Jest pochodną witaminy B5 (kwasu pantotenowego) – substancji niezbędnej dla zdrowej skóry i włosów. Nazwa „pantotenowy” wywodzi się z greckiego pantothen („wszechobecny”), co wskazuje, że witamina B5 występuje powszechnie w przyrodzie​.

​W kosmetyce ceniony jest za niezwykle wszechstronne działanie: potrafi jednocześnie nawilżać, regenerować i koić skórę, a przy tym jest łagodny i bezpieczny. Nic dziwnego, że zdobył tak dużą popularność – to prawdziwy bohater wśród składników pielęgnacyjnych, który skutecznie dba o kondycję skóry od stóp do głów.

Pantenol jako prowitamina B5 – jak działa?

Chemicznie rzecz biorąc, pantenol jest alkoholowym odpowiednikiem kwasu pantotenowego, czyli właśnie witaminy B5​. Po nałożeniu na skórę łatwo przenika w jej głąb i ulega przekształceniu w witaminę B5, dzięki czemu uzupełnia jej niedobory w tkankach​

A dlaczego to takie ważne? Otóż witamina B5 odgrywa kluczową rolę w metabolizmie komórek skóry – wspomaga ich wzrost i odnowę. Uczestniczy m.in. w syntezie koenzymu A, który jest niezbędny w procesach regeneracji komórek oraz wytwarzaniu lipidów budujących barierę ochronną naskórka.

Mówiąc prościej: dostarcza skórze „paliwa” do regeneracji, pomagając jej się odbudować i utrzymać w dobrej kondycji. Co więcej, jest związkiem stabilnym i rozpuszczalnym w wodzie, dzięki czemu łatwo dodaje się go do różnorodnych formuł kosmetycznych. Jego zdolność do głębokiej penetracji skóry sprawia, że działa nie tylko na jej powierzchni, ale i w głębszych warstwach naskórka.​ To właśnie ta kombinacja – łatwość przenikania i przemiana w odżywczą witaminę – stoi za skutecznością tego składnika w pielęgnacji.

Pantenol a D-pantenol – czy jest różnica?

W opisach składów kosmetyków możemy spotkać się z nazwami pantenol i D-pantenol (czyli dekspantenol). Czy to to samo? Tak – zasadniczo chodzi o tę samą substancję, z tą różnicą, że występuje w dwóch formach lustrzanych (tzw. enancjomerach): D i L. D-pantenol to forma aktywnie biologiczna, ta, którą skóra potrafi wykorzystać i przekształcić w witaminę B5​

L-pantenol nie wykazuje takiej aktywności, choć również ma pewne właściwości nawilżające. W kosmetykach najczęściej stosuje się właśnie D-pantenol (lub mieszaninę DL, zawierającą obie formy) – to gwarantuje, że produkt faktycznie przyniesie oczekiwane efekty. Innymi słowy, D-pantenol to „działająca” postać pantenolu.

Część producentów podkreśla tę nazwę na opakowaniu, aby zaznaczyć użycie najbardziej efektywnej formy. Jeśli jednak w składzie widzisz po prostu Panthenol, możesz założyć, że kryje się pod tym właśnie D-pantenol (bo to on odpowiada za dobroczynne działanie prowitaminy B5 na skórę).

Najważniejsze właściwości dla skóry

Pantenol zdobył uznanie dzięki szerokiemu wachlarzowi pozytywnych oddziaływań na skórę. Poniżej przedstawiamy jego kluczowe właściwości:

Silne nawilżanie i zatrzymywanie wilgoci

Omawiany składnik jest humektantem – substancją, która niczym magnes przyciąga i wiąże cząsteczki wody w skórze. Dzięki temu zapobiega przesuszeniu i pomaga utrzymać optymalny poziom nawilżenia naskórka. Co ważne, wzmacnia on barierę hydrolipidową skóry, przez co ogranicza ucieczkę wody z jej powierzchni.

Badania wykazały, że już dodatek 1% pantenolu do kosmetyku potrafi istotnie zmniejszyć transepidermalną utratę wody (TEWL), czyli parowanie wilgoci przez naskórek​Efekt? Skóra pozostaje miękka, gładka i sprężysta. Dobrze nawodniona skóra wygląda też zdrowiej i bardziej promiennie – jest jędrniejsza i mniej skłonna do podrażnień.

Składnik ten działa również lekko filmotwórczo – może pomóc “uszczelnić” mikroszczeliny w warstwie rogowej, co dodatkowo chroni przed odwodnieniem. W przeciwieństwie do cięższych emolientów, nawilżanie nim nie daje tłustego filmu i nie zatyka porów, o czym powiemy więcej za chwilę.

Regeneracja skóry i gojenie mikrouszkodzeń

Jedną z najbardziej cenionych jego cech jest jego zdolność do przyspieszania odnowy i gojenia się skóry. Jako prowitaminy B5 stymuluje ona proliferację (podziały) komórek, w tym fibroblastów, co przyspiesza regenerację naskórka i skóry właściwej. W praktyce pomaga skórze szybciej się naprawiać po różnych mikrouszkodzeniach – drobnych rankach, otarciach, pęknięciach czy poparzeniach.

Działa jak opatrunek: wspomaga re-epitelializację, czyli odbudowę zewnętrznej warstwy skóry. Nic dziwnego, że jest składnikiem wielu maści na oparzenia i drobne rany (np. popularnych kremów łagodzących po tatuażu czy preparatów na odparzenia u niemowląt). Panthenol zwiększa tempo odnowy komórkowej i wspomaga syntezę nowych komórek skóry, dzięki czemu drobne uszkodzenia goją się sprawniej​. Co więcej, dzięki pobudzaniu fibroblastów pośrednio sprzyja produkcji kolagenu – białka odpowiedzialnego za strukturę i wytrzymałość skóry.

Regularne stosowanie pantenolu wzmacnia więc strukturę skóry i może poprawić jej ogólną kondycję. Jeśli zmagasz się z szorstką, popękaną skórą (np. na piętach czy dłoniach), kosmetyk z z tym składnikiem pomoże szybciej zregenerować uszkodzony naskórek.

Łagodzenie podrażnień i stanów zapalnych

Składnik ten działa jak kojący kompres dla skóry. Wykazuje właściwości przeciwzapalne i łagodzące, dzięki czemu szybko redukuje zaczerwienienia, pieczenie czy swędzenie skóry​. Wysuszona, uszkodzona bariera hydrolipidowa często skutkuje nadwrażliwością i podrażnieniami – pantenol, intensywnie nawilżając i regenerując ochronną warstwę skóry, pośrednio zapobiega powstawaniu stanów zapalnych.

Bezpośrednio zaś potrafi hamować uwalnianie mediatorów stanu zapalnego, co przekłada się na uśmierzenie reakcji zapalnej. Dlatego właśnie po jego zastosowaniu odczuwamy ulgę przy różnych podrażnieniach: czy to po oparzeniu słonecznym, ukąszeniu owada, czy podrażnieniu po goleniu.

Pantenol jest składnikiem kremów łagodzących na oparzenia słoneczne, po ukąszeniach owadów, po depilacji, a nawet preparatów na odparzenia pieluszkowe – we wszystkich tych przypadkach pomaga zmniejszyć dyskomfort, zaczerwienienie i przyspiesza gojenie podrażnionej skóry.

Osoby o skórze wrażliwej szczególnie doceniają go za zdolność do szybkiego uspokajania „kapryśnej” cery. Nawet przy tak wymagających problemach jak atopowe zapalenie skóry (AZS) czy łagodzenie skóry po zabiegach dermatologicznych, okazuje się on bardzo pomocny.

Działanie przeciwstarzeniowe i poprawa elastyczności skóry

Choć pantenol nie jest klasyfikowany jako typowy składnik przeciwzmarszczkowy, jego pośrednie działanie anti-aging jest znaczące. Dobrze nawilżona skóra jest bardziej elastyczna i mniej podatna na tworzenie zmarszczek – a pantenol, jak już wiemy, znakomicie dba o poziom wilgoci. Dzięki temu pomaga wygładzać skórę i drobne linie, dając efekt pełniejszej, jędrniejszej cery.

Poprawa nawilżenia i odbudowa bariery sprawiają, że skóra lepiej utrzymuje swoją sprężystość (elastyczność) oraz odporność na czynniki zewnętrzne​. Działa niczym trener personalny dla naszej skóry – wzmacnia ją i czyni bardziej wytrzymałą, przez co oznaki starzenia pojawiają się wolniej.

Dodatkowo, poprzez wspomniane pobudzanie regeneracji komórkowej, pomaga on w odnowie tekstury skóry – regularnie stosowany może delikatnie poprawiać jej gładkość i koloryt (np. ułatwiając znikanie drobnych plamek czy śladów po niedoskonałościach). Oczywiście, pantenol nie zastąpi retinolu czy witaminy C w ich silnym działaniu przeciwzmarszczkowym, ale stanowi doskonałe uzupełnienie pielęgnacji anti-aging.

Łagodzi potencjalne podrażnienia po mocniejszych składnikach, jednocześnie zapewniając skórze nawilżenie i środowisko sprzyjające regeneracji – a to fundament młodego wyglądu. W efekcie cera przy regularnym stosowaniu staje się bardziej sprężysta, miękka i promienna, co przekłada się na młodszy wygląd.

Przykłady zastosowań w kosmetyce

Dzięki powyższym właściwościom pantenol jest prawdziwie uniwersalnym składnikiem. Znajdziemy go w rozmaitych typach kosmetyków, od produktów do twarzy, przez pielęgnację ciała i włosów, aż po specjalistyczne dermokosmetyki.

Kosmetyki do twarzy i ciała

Kremy nawilżające, serum, mleczka do ciała, a nawet żele do mycia twarzy – w nich wszystkich często gości nasz składnik. Dodaje się go, aby zwiększyć właściwości nawilżające i łagodzące produktu. Przykładowo, wiele kremów do twarzy z pantenolem jest polecanych osobom o cerze suchej i wrażliwej, bo przynosi ulgę szorstkiej, podrażnionej skórze.

Balsamy i masła do ciała wzbogacone nim pomagają z kolei zregenerować suchą skórę np. na łokciach czy kolanach. Co ważne, można znaleźć go także w kosmetykach do oczyszczania skóry – delikatne żele i pianki myjące z jego dodatkiem usuwają zanieczyszczenia, nie naruszając bariery ochronnej. Dzięki temu składnikowi mycie twarzy czy ciała nie pozostawia uczucia ściągnięcia – skóra po oczyszczeniu jest miękka i ukojona. Również kosmetyki do makijażu czasem zawierają pantenol (np. pomadki do ust, błyszczyki czy tusze do rzęs), aby pielęgnować podczas upiększania – zapobiegać przesuszeniu ust czy kruszeniu rzęs. Krótko mówiąc, w codziennej rutynie pielęgnacyjnej od rana do wieczora możemy natknąć się na niego w wielu preparatach, czerpiąc z jego dobrodziejstw.

Pielęgnacja włosów i paznokci

To także gwiazda kosmetyków do włosów. Szampony, odżywki, maski czy spraye do stylizacji – w tych wszystkich formułach pełni rolę substancji kondycjonującej. Działa jak odżywka: nawilża i wygładza włosy, dodając im miękkości i blasku. Wzmacnia przy tym otoczkę włosa (tworząc na nim cienki film), co zmniejsza łamliwość i rozdwajanie końcówek. Cienkim, delikatnym pasmom potrafi nadać więcej objętości – pogrubia optycznie włos, dzięki czemu fryzura zyskuje na puszystości. Co ciekawe, pod względem chemicznym jest podobny do keratyny (białka budującego włosy), dzięki czemu pomaga wypełniać mikrouszkodzenia w strukturze włosa i tym samym je regenerować​. Włosy stają się bardziej elastyczne, mniej podatne na mechaniczne uszkodzenia (np. podczas czesania czy stylizacji na gorąco). Jeśli farbujesz lub często suszysz i prostujesz włosy, pomoże on zminimalizować powstające szkody – nic dziwnego, że jest składnikiem wielu kosmetyków ochronnych przed wysoką temperaturą i przeciwłupieżowych (łagodzi podrażnienia skóry głowy). Ma również łagodne działanie antybakteryjne i przeciwzapalne na skórę, co przydaje się przy problemach ze skórą głowy (świąd, łupież)​ Dba także o paznokcie – znajdziemy go w odżywkach do paznokci i kremach do rąk. Dzięki zdolności wnikania w płytkę paznokcia poprawia jej nawilżenie i elastyczność, co zapobiega kruchości i rozdwajaniu. Osłabione, łamliwe paznokcie stają się mocniejsze i bardziej odporne na uszkodzenia przy regularnym stosowaniu preparatów z prowitaminą B5.

Specjalistyczne produkty po opalaniu, depilacji, na trądzik i AZS

Pantenol to obowiązkowy składnik wielu kosmetyków łagodzących po opalaniu. Słoneczne poparzenia objawiają się zaczerwienieniem, bólem i łuszczeniem – panthenol działa tu wielotorowo: chłodzi i koi skórę, zmniejsza stan zapalny oraz wspomaga odbudowę uszkodzonego naskórka. Pianki i emulsje po opalaniu z wysoką jego zawartością potrafią znacząco przyspieszyć regenerację skóry po nadmiernym słońcu i przynieść ulgę przegrzanej skórze. Również po depilacji czy goleniu skóra bywa podrażniona (zaczerwieniona, piekąca) – dlatego kremy i balsamy po goleniu często zawierają go, aby natychmiast złagodzić te objawy. Panthenol redukuje zaczerwienienia i pieczenie oraz zapobiega powstawaniu drobnych stanów zapalnych mieszków włosowych​oily.pl. Osoby borykające się z trądzikiem również mogą skorzystać na właściwościach tego składnika. Choć nie działa on bezpośrednio antybakteryjnie na P. acnes tak jak typowe składniki przeciwtrądzikowe, to jego łagodzenie stanu zapalnego i wspomaganie gojenia wyprysków jest bardzo cenne. Kremy do cery trądzikowej nierzadko są nim wzbogacane, by zmniejszyć podrażnienia i zaczerwienienia wokół zmian oraz przyspieszyć regenerację skóry po ustępujących wypryskach. Dodatkowo, nie zapycha porów (o czym poniżej), więc jest bezpieczny dla skóry skłonnej do niedoskonałości. Wreszcie, w dermokosmetykach do skóry atopowej (AZS) jest on niemal standardem – ze względu na swoje właściwości kojące i odbudowujące barierę naskórkową​. W atopowym zapaleniu skóry bariera ta jest upośledzona, a skóra silnie przesuszona i podatna na podrażnienia; pomaga nawilżyć i uszczelnić naskórek oraz złagodzić świąd i zaczerwienienie. Często występuje w duecie z innymi substancjami łagodzącymi (jak np. aloes czy allantoina) w kremach i emulsjach dla osób z AZS, łuszczycą czy egzemą.

Pantenol w produktach marki Orientana

Naturalna marka kosmetyczna Orientana również sięga po ten składnik, doceniając jego dobroczynne działanie. W wielu formułach Orientany pełni on rolę kluczowego składnika odpowiedzialnego za nawilżenie i ukojenie skóry.

Przykładowo, Nawilżająca Pianka do Mycia Twarzy Orientana (np. z serii Kantola) zawiera ten składnik, dzięki czemu już na etapie oczyszczania cera jest chroniona przed wysuszeniem. Pianka delikatnie, ale skutecznie myje skórę, a pantenol w jej składzie koi podrażnienia i zapewnia uczucie komfortu – po umyciu twarz pozostaje miękka, bez nieprzyjemnego ściągnięcia. To idealne rozwiązanie dla osób, które obawiają się, że oczyszczanie naruszy barierę ochronną skóry – składnik ten zapobiega naruszaniu, łagodząc potencjalne podrażnienia od detergentów.

W ofercie Orientany znajdziemy też składnik ten w kosmetykach pielęgnacyjnych do twarzy, takich jak kremy i maski z linii Hello Daktyl. Linia ta bazuje na naturalnych ekstraktach (m.in. z daktyla i lotosu), a składnik ten świetnie się w nią wpisuje jako dodatkowy “witaminowy” zastrzyk dla skóry.

Witaminowy krem-maska na noc Hello Daktyl to przykład produktu, gdzie składnik ten wspiera intensywną nocną regenerację cery – podczas snu skóra otrzymuje dawkę prowitaminy B5, która pomaga odnowić naskórek, złagodzić drobne podrażnienia powstałe w ciągu dnia i głęboko ją nawilżyć. Rano cera jest wypoczęta, ukojona i dobrze nawilżona. Z kolei Hello Daktyl wyjątkowy krem nawilżający (do twarzy i pod oczy) wykorzystuje go do zapewnienia skórze całodziennego nawilżenia i ochrony przed czynnikami zewnętrznymi.

Pantenol w tym kremie działa w synergii z innymi składnikami aktywnymi (jak skwalan, kwas hialuronowy, ekstrakty roślinne) – razem odżywiają, regenerują i poprawiają elastyczność skóry, a przy tym łagodzą wszelkie objawy dyskomfortu czy zaczerwienienia. Dzięki temu krem Hello Daktyl sprawdza się nawet przy cerze wrażliwej: pantenol zabezpiecza ją przed utratą wilgoci i podrażnieniami w ciągu dnia.

Panthenol pojawia się również w składzie INCI szamponu nawilżającego Trycho Liczi. Jest wymieniony po Hydrolyzed Rice Protein, przed Centella Asiatica Extract. Współdziała on z hydrolizowanymi proteinami ryżu i pszenicy, aby pogłębić nawilżające i wygładzające efekty formuły. Wraz z prebiotykami w składzie tworzy otoczenie przyjazne dla zdrowej skóry głowy.Jego obecność w składzie szamponu ułatwia gojenie mikrozranień i przeciwdziała podrażnieniom.

Orientana dodaje ten składnik do swoich produktów tam, gdzie potrzebne jest silne nawilżenie, regeneracja i ukojenie. Filozofią marki jest łączenie wyciągów roślinnych z efektywnymi, bezpiecznymi składnikami aktywnymi – a pantenol idealnie wpisuje się w ten schemat jako składnik pochodzenia witaminowego o udowodnionym działaniu. Można więc śmiało powiedzieć, że Orientana wykorzystuje pantenol, by podnieść skuteczność i łagodność swoich kosmetyków. Dla użytkownika oznacza to po prostu bardziej nawilżoną, uspokojoną i zdrowiej wyglądającą skórę przy codziennej pielęgnacji produktami tej marki.

Skuteczność pantenolu w walce z podrażnieniami skóry

Pantenol często polecany jest jako panaceum na różnego rodzaju podrażnienia skóry – od zaczerwienień po drobne ranki. Na czym dokładnie polega jego łagodząca moc i komu szczególnie może pomóc? Jak już wspomniano, pantenol działa przeciwzapalnie – hamuje reakcje zapalne w skórze, dzięki czemu zmniejsza się zaczerwienienie, obrzęk i nieprzyjemne uczucie pieczenia czy swędzenia.

Jednocześnie pantenol przyspiesza regenerację naskórka, co oznacza, że uszkodzony czy naruszony pod wpływem podrażnienia obszar skóry szybciej wraca do normy. Wyjątkowość pantenolu polega na tym, że łagodzi objawy (uspokaja skórę tu i teraz), ale też usuwa przyczynę podrażnienia – wzmacniając barierę skóry i stymulując jej odnowę zapobiega dalszemu drażnieniu danego miejsca.

Dla kogo taki składnik jest szczególnie polecany? Praktycznie dla każdego, kto zmaga się z wrażliwą lub okresowo podrażnioną skórą. Osoby o cerze wrażliwej, skłonnej do rumienia czy alergii kontaktowych, docenią pantenol za jego delikatność i skuteczność w łagodzeniu reakcji skóry na czynniki drażniące (nowy kosmetyk, zmienna pogoda, zanieczyszczenia itp.).

Jeśli masz miejscowe podrażnienia – np. zaczerwienienia przy skrzydełkach nosa od kataru, skórę podrażnioną kwasami kosmetycznymi czy retinolem, albo swędzące miejsca po ukąszeniach komara – produkt z pantenolem przyniesie Ci ulgę. Skóra atopowa (AZS), która bywa stale zaczerwieniona, sucha i swędząca, również bardzo dobrze toleruje pantenol i odnosi korzyści z jego stosowania​

Dermatolodzy często rekomendują emulsje i balsamy z pantenolem jako uzupełnienie terapii AZS czy wyprysku kontaktowego, właśnie dla złagodzenia stanu zapalnego i wsparcia odbudowy bariery naskórka.

Także po zabiegach kosmetycznych lub dermatologicznych – takich jak peelingi chemiczne, mikrodermabrazja, laseroterapia – kosmetolodzy zalecają pielęgnację z pantenolem. Skóra po takich zabiegach bywa zaczerwieniona i uwrażliwiona, a pantenol pomaga jej się szybciej zregenerować i zmniejszyć ryzyko podrażnień pozabiegowych​. Jego wysoka tolerancja przez skórę (nawet uszkodzoną) sprawia, że jest bezpieczny do stosowania niemal od razu po zabiegu.

Skuteczność pantenolu w łagodzeniu podrażnień wynika z dwóch uzupełniających się mechanizmów: z jednej strony natychmiastowo koi stany zapalne (działając przeciwpodrażnieniowo), z drugiej – wzmacnia skórę, by szybciej wróciła do zdrowia i była mniej podatna na podrażnienie w przyszłości. To dlatego jest on tak uniwersalnie polecany: od niemowląt z odparzeniami, przez nastolatków z trądzikiem, po dorosłych z wrażliwą cerą czy seniorów ze skórą cienką i skłonną do podrażnień – każdy może skorzystać na uspokajającym działaniu prowitaminy B5.

Czy pantenol sprawdza się przy cerze tłustej?

Posiadacze cery tłustej i trądzikowej często boją się kosmetyków nawilżających w obawie przed zapychaniem porów i zwiększeniem wydzielania sebum. Pantenol przełamuje ten stereotyp – to sprzymierzeniec również skóry tłustej. Przede wszystkim, jest to składnik niekomedogenny, co oznacza, że nie zatyka porów i nie powoduje powstawania zaskórników​

Wnika w skórę praktycznie całkowicie i nie pozostawia ciężkiej, tłustej warstwy. Wręcz przeciwnie, pantenol ma lekką, nietłustą konsystencję (często występuje w kosmetykach żelowych, lekkich emulsjach), więc nie obciąża skóry. Dzięki temu może być bez obaw stosowany przez osoby z cerą tłustą, mieszanką czy trądzikową – dostarcza nawilżenia bez wzmagania przetłuszczania.

Co więcej, dobrze nawilżona skóra tłusta często lepiej reguluje produkcję sebum. Kiedy cera jest przesuszona agresywnymi preparatami przeciwtrądzikowymi, gruczoły łojowe dostają sygnał „produkuj więcej oleju” i skóra świeci się jeszcze bardziej. Pantenol, nawilżając i łagodząc, pomaga przywrócić równowagę – skóra jest nawilżona, więc nie musi się bronić nadprodukcją sebum. W efekcie cera może stać się bardziej zrównoważona i mniej przetłuszczająca w ciągu dnia.

Dodatkowo, pantenol świetnie sprawdza się jako składnik towarzyszący terapii trądzikowej. Wiele preparatów na trądzik (z nadtlenkiem benzoilu, retinoidami czy kwasami) powoduje podrażnienie i łuszczenie skóry. Włączenie pantenolu do pielęgnacji łagodzi te skutki uboczne – zmniejsza zaczerwienienie, pieczenie, przyspiesza gojenie wyprysków i ogólnie poprawia komfort kuracji. A wszystko to bez ryzyka „zapchania” cery.

Co więcej, przeciwzapalne działanie prowitaminy B5 jest korzystne także przy aktywnych stanach zapalnych w trądziku – może redukować obrzęk i zaczerwienienie zmian. Nie zastąpi rzecz jasna leków przeciwtrądzikowych, ale wspiera skórę w walce z niedoskonałościami, jednocześnie chroniąc ją przed nadmiernym przesuszeniem.

Warto podkreślić, że pantenol nie sprawi, że skóra tłusta stanie się sucha – nie wpływa bezpośrednio na zmniejszenie wydzielania łoju, ale zapewnia nawilżenie w sposób przyjazny dla tłustej cery. Dlatego coraz częściej kremy i sera dedykowane cerze tłustej zawierają humektanty takie jak pantenol czy kwas hialuronowy, które nawadniają skórę, nie oblepiając jej.

Składnik ten jak najbardziej sprawdza się przy cerze tłustej – nawilża ją, nie obciążając, pomaga łagodzić stany zapalne i wspiera leczenie trądziku, a przy tym nie powoduje powstawania nowych „niespodzianek”. Dla osób zmagających się z przetłuszczaniem skóry to wręcz idealny składnik nawilżający.

Ogólne korzyści z użycia pantenolu

Jeśli spojrzymy całościowo, pantenol oferuje szereg korzyści, które czynią go wyjątkowym składnikiem w codziennej pielęgnacji:

Wieloaspektowe działanie: Jedna substancja zapewnia nawilżenie, regenerację i ukojenie – to tak, jakby mieć kilka produktów w jednym. Dzięki pantenolowi skóra jest nawodniona, gładka i mniej podrażniona, a włosy bardziej miękkie i lśniące. Mało który składnik działa tak kompleksowo jak właśnie prowitamina B5.

Uniwersalność: Pantenol nadaje się do każdego typu cery i skóry – suchej, wrażliwej, dojrzałej, tłustej, trądzikowej, a nawet atopowej. Wszyscy mogą czerpać z niego korzyści, dostosowując jedynie formę kosmetyku do swoich potrzeb (inny produkt wybierze posiadacz cery suchej, a inny – tłustej, ale pantenol zadziała pozytywnie w obu przypadkach). Ponadto sprawdza się w pielęgnacji całego ciała, twarzy, włosów i paznokci, co czyni go składnikiem naprawdę wszechstronnym. Możemy go używać od stóp do głów – dosłownie.

Synergia z innymi składnikami: Pantenol „lubi się” z innymi elementami kosmetyków. Świetnie współpracuje z lipidami (np. ceramidami czy naturalnymi olejami) – nawilżając głębiej skórę i przygotowując ją, by lipidy mogły ją zabezpieczyć. Dobrze łączy się też z aktywnymi substancjami: z retinolem (łagodzi podrażnienia nie osłabiając efektu przeciwzmarszczkowego), z witaminą C (zapewnia nawilżenie, podczas gdy wit. C rozświetla), z niacynamidem czy kwasami. Jego obecność w formulacji często poprawia komfort używania silniejszych produktów i zwiększa ogólną efektywność pielęgnacji.

Krótko mówiąc, pantenol to taki „bezpieczny elementarz” w pielęgnacji skóry. Dostarcza podstaw, których potrzebuje nasza skóra – nawodnienia, ochrony i naprawy – niezależnie od jej rodzaju czy wieku. Jego użycie przekłada się na zdrowszy wygląd cery i włosów, a dzięki łatwej dostępności każdy może skorzystać z jego dobrodziejstw.

Bezpieczeństwo i tolerancja pantenolu

W świecie kosmetyków pantenol uchodzi za składnik o wzorowym profilu bezpieczeństwa. Jest dobrze przebadany i od lat używany zarówno w produktach kosmetycznych, jak i leczniczych. Zarówno europejskie, jak i amerykańskie instytucje oceniają go jako bezpieczny do stosowania na skórę – pantenol figuruje na liście składników GRAS (generally recognized as safe) amerykańskiej FDA​ a Komisja Europejska również dopuściła go bez zastrzeżeń do kosmetyków​

Cosmetic Ingredient Review (niezależny panel ekspertów oceniający składniki kosmetyków) potwierdził w 2017 r., że pantenol nie wykazuje działania drażniącego ani szkodliwego dla skóry​ Można go stosować w wysokich stężeniach (typowo w kosmetykach jest go od 1 do 5%) bez obaw o toksyczność​.

Co ważne, pantenol jest składnikiem nietoksycznym, nie uczula i nie podrażnia w typowych warunkach użycia. Ze względu na bliskie pokrewieństwo z naturalną witaminą B5 nasz organizm traktuje go przyjaźnie. Reakcje alergiczne na pantenol zdarzają się niezwykle rzadko​

​Oczywiście, zawsze istnieje możliwość indywidualnej nadwrażliwości – jeśli ktoś jest wyjątkowo uczulony na witaminę B5, to pantenol może u niego wywołać kontaktowe zapalenie skóry. Jednak takie przypadki są opisane w literaturze sporadycznie (dermatolodzy uznają pantenol za alergen kontaktowy z kategorii „rzadki”). Dlatego pantenol często pojawia się w liniach hipoalergicznych i przeznaczonych dla skóry atopowej czy alergicznej, jak również w kosmetykach dla niemowląt i małych dzieci​

Skoro używamy go bezpiecznie nawet na skórze niemowlaka od pierwszych dni życia (np. kremy na odparzenia z pantenolem), to jest to najlepsza rekomendacja dla jego łagodności.

Warto też zauważyć, że pantenol jest bezpieczny przy cerze trądzikowej – jak wyjaśniono wyżej, nie zaostrza zmian, a wręcz pomaga w ich gojeniu. Nie jest komedogenny, nie powoduje „wysypu” niedoskonałości​

Można go stosować także przy cerze z tendencją do rumienia lub naczynkowej – nie nasila zaczerwienień, a dzięki działaniu przeciwzapalnemu może je minimalizować. Pantenol nie zwiększa też wrażliwości skóry na słońce (nie jest fotouczulający), więc można go używać zarówno na dzień, jak i na noc, przez cały rok.

Pod względem chemicznym pantenol jest stabilny i nie „psuje” się łatwo w kosmetyku – nie wymaga specjalnych warunków przechowywania, nie utlenia się tak jak np. witamina C. To też wpływa na bezpieczeństwo – preparaty z pantenolem długo zachowują swoją jakość i skuteczność.

Czy w ogóle istnieją jakieś przeciwwskazania do stosowania pantenolu? W zasadzie nie – poza wspomnianymi ekstremalnie rzadkimi uczuleniami. Pantenol nie wchłania się do krwiobiegu w ilościach, które mogłyby zaszkodzić (działa lokalnie w skórze). Nie odnotowano przypadków przedawkowania czy zatrucia pantenolem przy aplikacji zewnętrznej. Można nim bezpiecznie pielęgnować również w okresie ciąży i karmienia piersią (co znajduje odzwierciedlenie w obecności pantenolu w wielu kremach dla mam i maści do pielęgnacji brodawek sutkowych u kobiet karmiących).

Reasumując, pantenol jest składnikiem bardzo dobrze tolerowanym przez skórę. Jego użycie niesie minimalne ryzyko skutków ubocznych, za to maksymalne korzyści pielęgnacyjne. Dla pewności osoby o skrajnie wrażliwej skórze mogą wykonać próbę uczuleniową (np. posmarować niewielki obszar i sprawdzić reakcję), ale w przeważającej większości przypadków pantenol nie sprawia żadnych problemów. Zyskał reputację składnika „bezpiecznego jak woda” – można go używać codziennie, długo i na różnych partiach ciała, ciesząc się poprawą stanu skóry bez obaw.

czy warto włączyć pantenol do codziennej pielęgnacji?

Po lekturze powyższych informacji odpowiedź nasuwa się sama: zdecydowanie tak! Pantenol to jeden z tych składników, które łączą naukowo udowodnioną skuteczność z łagodnością dla skóry. Jego najważniejsze zalety – głębokie nawilżanie, przyspieszanie regeneracji i kojenie podrażnień – czynią go nieocenionym elementem pielęgnacji dla osób o różnych potrzebach skóry. Niezależnie od tego, czy zmagasz się z przesuszoną cerą, drobnymi niedoskonałościami, pierwszymi zmarszczkami czy po prostu chcesz utrzymać skórę w świetnej formie, pantenol będzie cennym sojusznikiem.

Wprowadzenie kosmetyków z pantenolem do codziennej rutyny jest proste – wystarczy rozejrzeć się za kremem, serum lub tonikiem zawierającym w składzie Panthenol. Na szczęście wybór jest ogromny, bo jak wspomnieliśmy, wiele marek (w tym naturalnych, jak Orientana) chętnie wykorzystuje tę prowitaminę w swoich recepturach. Możesz zacząć od jednego produktu, np. łagodnego kremu nawilżającego z pantenolem nakładanego na noc, i obserwować, jak reaguje Twoja skóra. Bardzo możliwe, że szybko zauważysz różnicę – więcej nawilżenia, mniej podrażnień, ogólnie bardziej komfortowa cera.

Pantenol bywa nazywany „witaminą piękna” dla skóry – i słusznie, bo zdrowa skóra to piękna skóra. Dzięki niemu możemy dbać o naszą naturalną barierę ochronną i zapewnić cerze solidną dawkę odżywienia każdego dnia. Podsumowując, pantenol to składnik, który łączy wiedzę naukową z praktycznymi rezultatami w kosmetyce. Jeśli jeszcze nie gości na Twojej półce, warto dać mu szansę. Twoja skóra odwdzięczy się lepszym nawilżeniem, gładkością i spokojem – a przecież o to chodzi w dobrze dobranej pielęgnacji. Dodaj pantenol do swojej kosmetyczki i przekonaj się, jak wiele może zdziałać ta niepozorna prowitamina B5!

Źródła:

1. medicalnewstoday.com​medicalnewstoday.com Medical News Today – Panthenol: Uses, safety, and risks (2023) – definicja pantenolu jako prowitaminy B5 oraz jego właściwości nawilżających i łagodzących.
2. healthline.com​healthline.com Healthline – Panthenol: Hair, Skin, Uses, Side Effects, Benefits (2018) – wielokierunkowe działanie pantenolu na skórę (nawilżanie, poprawa elastyczności, działanie przeciwzapalne) oraz korzyści dla włosów i paznokci.
3. mdpi.com​mdpi.com Y.S. Cho et al., Use of Dexpanthenol for Atopic Dermatitis—Benefits and Recommendations (J. Clin. Med. 2022) – przegląd badań potwierdzających, że pantenol znacząco zwiększa nawilżenie skóry, zmniejsza TEWL, poprawia elastyczność oraz przyspiesza gojenie (proliferacja fibroblastów, re-epitelializacja).
4. pubmed.ncbi.nlm.nih.gov F.B. Camargo Jr. et al., Skin moisturizing effects of panthenol-based formulations (J. Cosmet. Sci. 2011) – badanie kliniczne, w którym 1–5% pantenol w kremie obniżył utratę wody przez naskórek i poprawił nawilżenie skóry już po 2–4 tygodniach stosowania.
5. oily.pl​oily.pl Oily.pl – Panthenol w kosmetyce – artykuł (2021) opisujący właściwości pantenolu: przyspieszanie gojenia mikrouszkodzeń, łagodzenie podrażnień (po goleniu, opalaniu), nawilżanie i wzmacnianie bariery skóry, poprawa jędrności oraz brak działania komedogennego i wysoki profil bezpieczeństwa (rzadko alergie, stosowanie przy AZS, w produktach dla dzieci).