Bariera hydrolipidowa skóry to kluczowy element jej naturalnej ochrony przed czynnikami zewnętrznymi. Zawiera głównie lipidy, ceramidy i naturalny czynnik nawilżający (NMF), które wspólnie dbają o odpowiednie nawilżenie skóry oraz jej elastyczność.
Gdy dochodzi do zaburzeń w warstwie hydrolipidowej, skóra staje się podatna na uszkodzenia, odwodnienie oraz stany zapalne. Właściwa pielęgnacja pozwala na odbudowę bariery hydrolipidowej i przywrócenie jej naturalnej równowagi.
Bardzo często skóra z problemami dermatologicznymi to zaburzenia w warstwie hydrolipidowej. Właściwym podejściem wydaje się odbudowa bariery hydrolipidowej jako przyczyny, a często zajmujemy się tylko skutkiem.
Uszkodzenia bariery hydrolipidowej – objawy
Zaburzenia bariery hydrolipidowej skóry manifestują się poprzez różnorodne objawy, które znacząco wpływają na jej funkcjonowanie oraz wygląd. Często nie podejrzewamy nawet, że stan skóry “informuje” nas, że coś jest nie w porządku także ze stanem bariery hydrolipidowej skóry. Czym takie zaburzenie może się objawiac?
Suchość i szorstkość skóry
Uszkodzenie bariery hydrolipidowej skóry prowadzi do zwiększonej transepidermalnej utraty wody (TEWL). Wtedy pojawia się skóra sucha i szorstka. Badania wskazują, że wartość TEWL powyżej 25 g/m²/h świadczy o poważnym naruszeniu bariery skórnej.
W konsekwencji skóra traci elastyczność, staje się matowa i podatna na mikrouszkodzenia. Suchość i szorstkość skóry spowodowana jest także zaburzeniami wchłaniania wody.
Nadwrażliwość skóry
Zaburzona bariera hydrolipidowa zwiększa przepuszczalność skóry dla alergenów i patogenów, co prowadzi do nadwrażliwości. Skóra nadwrażliwa objawia się zaczerwienieniem, pieczeniem oraz świądem.
Według danych, osoby z uszkodzoną barierą skórną częściej doświadczają reakcji alergicznych i podrażnień. Zwróćmy naszą uwagę na to gdy skóra zareaguje negatywnie na nakładany kosmetyk. Bardzo często jest to informacja, że funkcje bariery hydrolipidowej nie działają.
Nadmierne przetłuszczanie się skóry
Paradoksalnie, w odpowiedzi na naruszenie bariery lipidowej, gruczoły łojowe mogą zwiększać produkcję sebum. Jest to mechanizm kompensacyjny mający na celu przywrócenie ochronnej warstwy lipidowej. Pojawia się wtedy skóra tłusta oraz rozszerzonymi porami.
Skłonność do trądziku i stanów zapalnych
Uszkodzona bariera hydrolipidowa sprzyja kolonizacji skóry przez patogenne mikroorganizmy, co prowadzi do stanów zapalnych i skóry trądzikowej. Skóra z naruszoną barierą jest bardziej podatna na infekcje bakteryjne, co nasila objawy. Uszkodzenia bariery hydrolipidowej mogą prowadzić do zaburzeń mikrobiologicznych skóry i nasilenia zmian trądzikowych.
Zaburzenia bariery hydrolipidowej prowadzą do szeregu niepożądanych objawów, takich jak suchość, nadwrażliwość, nadmierne przetłuszczanie czy skłonność do stanów zapalnych. Zrozumienie tych symptomów oraz ich mechanizmów jest kluczowe dla opracowania skutecznych strategii pielęgnacyjnych i terapeutycznych mających na celu przywrócenie integralności skóry.
czynniki osłabienia bariery hydrolipidowej
Osłabienie bariery hydrolipidowej może być spowodowane wieloma czynnikami, zarówno zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi.
Jednym z nich jest zbyt mocne oczyszczanie skóry. Stosowanie agresywnych substancji myjących takich jak SLS oraz brak delikatnego oczyszczania prowadzi do naruszenia płaszcza hydrolipidowego i zaburzenia funkcji ochronnych skóry.
Nieodpowiednia pielęgnacja skóry ma także bezpośredni wpływ na uszkodzenia bariery hydrolipidowej. Używanie produktów, które nie wspierają regeneracji bariery hydrolipidowej, może prowadzić do zaburzenia jej funkcji ochronnych.
Do czynników zewnętrznych należą czynniki środowiskowe, takie jak ekspozycja na wiatr, mróz, promieniowanie UV oraz zanieczyszczenia. Badania wskazują iż mogą prowadzić do zaburzeń równowagi hydrolipidowej.
Także to co jemy wpływa na Dieta uboga w NNKT i składniki odżywcze – niedobory ceramidów, cholesterolu oraz skwalanu mogą przyczyniać się do zaburzeń elastyczności skóry i wchłaniania lipidów.
Niedostateczne nawadnianie, picie małych ilości wody bardzo często objawia się zaburzeniami nawilżenia skóry
Przyczyny słabej bariery lipidowej skóry takie jak stosowanie retinolu i kwasów w nadmiarze skutkujące intensywnym złuszczanie może prowadzić do zaburzeń wchłaniania składników ochronnych i nawilżających.
Zaburzenia pH skóry ma istotny wpływ na funkcjonowanie bariery hydrolipidowej skóry oraz jej zdolność do ochrony przed czynnikami zewnętrznymi. Fizjologiczne pH skóry zdrowego człowieka wynosi około 4,5–5,5, co sprzyja utrzymaniu kwaśnego płaszcza ochronnego oraz wspiera aktywność enzymów uczestniczących w syntezie lipidów warstwy rogowej naskórka.
Utrata równowagi pH, zwłaszcza jego wzrost w kierunku zasadowym, może prowadzić do zaburzenia struktury cementu międzykomórkowego, co zwiększa przeznaskórkową utratę wody (TEWL) i osłabia zdolność skóry do zatrzymywania wilgoci.
Ponadto wyższe pH sprzyja namnażaniu się patogenów, takich jak Staphylococcus aureus, co może prowadzić do stanów zapalnych i zaostrzenia chorób dermatologicznych, np. atopowego zapalenia skóry.
Zaburzenia pH skóry osłabiają również funkcjonowanie enzymów odpowiedzialnych za dojrzewanie korneocytów, co może skutkować zaburzeniami struktury skóry takimi jak nadmierne rogowacenie i pogorszenie tekstury.
Dlatego stosowanie kosmetyków o zbliżonym do naturalnego pH skóry oraz unikanie agresywnych detergentów może wspierać integralność bariery hydrolipidowej.
Rodzaje zaburzeń bariery hydrolipidowej
Uszkodzona bariera hydrolipidowa może prowadzić do zaburzenia wchłaniania składników kosmetycznych, np co zmniejszenia skuteczności kosmetyków gdyż składniki aktywne nie są wchłaniane w wystarczających ilościach.
Także zaburzenia wchłaniania składników zdrowotnych dostarczanych do wewnątrz organizmu istotnie wpływa na stan skóry. Poniżej przedstawimy zależność wchłaniania wewnątrz organizmu i bariery hydrolipidowej skóry.
Zaburzenia wchłaniania kwasów tłuszczowych
Kwasy tłuszczowe odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia skóry, zapewniając jej integralność, nawilżenie i ochronę przed czynnikami zewnętrznymi.
Wchłanianie kwasów tłuszczowych odbywa się głównie w jelicie cienkim i wymaga obecności enzymów trawiennych, takich jak lipazy, oraz odpowiedniej ilości żółci.
Zaburzenia lipidowe mogą wynikać z różnych czynników, w tym chorób przewodu pokarmowego, niewłaściwej diety czy nieprawidłowości metabolicznych. W tym przypadku nawet odpowiednia pielęgnacja skóry nie jest w stanie poradzić sobie z problemem zaburzenia funkcji ochronnych skóry.
Warto wiedzieć iż kwasy tłuszczowe pełnią wiele funkcji istotnych dla zdrowia skóry. Chronią barierę lipidową skóry. Lipidy skórne, tworzą warstwę ochronną, która zapobiega nadmiernej utracie wody i chroni przed czynnikami zewnętrznymi.
Kwasy tłuszczowe wspomagają zatrzymywanie wody w naskórku, ograniczając transepidermalną utratę wody (TEWL). Ich dostateczna ilość w organizmie sprawi, że nie dojdzie do zaburzenia nawilżenia skóry.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe (PUFA), szczególnie omega-3 i omega-6, modulują reakcje zapalne w skórze wpływając tym samym na atopowe zapalenie skóry (AZS) i łuszczycę.
Kwasy tłuszczowe są kluczowym składnikiem ceramidów, które odpowiadają za regenerację bariery hydrolipidowej. Wspierają one elastyczność skóry, chronią przed stresem oksydacyjnym i uszkodzeniami wywołanymi przez promieniowanie UV.
Zaburzenia wchłaniania kwasów tłuszczowych mogą wynikać z różnych czynników, w tym z chorób przewodu pokarmowego takich jak celiakia, zespół jelita drażliwego (IBS), niewydolność trzustki oraz choroba Leśniowskiego-Crohna. Mogą one upośledzać wchłanianie tłuszczów, co prowadzi do zaburzenia równowagi hydrolipidowej.
Dysfunkcja wątroby i pęcherzyka żółciowego to kolejny czynnik wpływający na zaburzenia wchłaniania kwasów tłuszczowych.
Długotrwała dieta niskotłuszczowa , zaburzenia lipidowe mogą prowadzić do niedoborów NNKT (niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych) i
Brak odpowiedniej ilości kwasów tłuszczowych w organizmie może prowadzić do szeregu negatywnych skutków dla skóry jak skóra odwodniona, sucha i łuszcząca, podatność na podrażnienia i alergie, skłonności do stanów zapalnych oraz przyspieszone starzenia się skóry.
W skrajnych przypadkach może dochodzić do zaburzenia regeneracji skóry, jest to istotne przy regeneracji uszkodzeń i ran.
Zaburzenia wchłaniania składników węglowodanowych
Wśród odpowiednich składników odżywczych dostarczanych skórze są węglowodany, które pełnią istotną rolę w jej funkcjonowaniu i regeneracji.
Węglowodany są głównym źródłem energii dla komórek skóry, zwłaszcza keratynocytów, a także odgrywają kluczową rolę w syntezie naturalnego czynnika nawilżającego (NMF) i kwasu hialuronowego (HA).
Zaburzenia wchłaniania składników węglowodanowych mogą prowadzić osłabienia bariery hydrolipidowej, odwodnienia oraz przyspieszenia procesów starzenia.
Węglowodany w organizmie pełnią wiele funkcji istotnych dla zdrowia skóry. Polisacharydy, takie jak kwas hialuronowy i glikozaminoglikany, przyciągają wodę, utrzymując odpowiedni poziom nawodnienia skóry.
Węglowodanytakże chronią barierę hydrolipidową. Cukry, takie jak glukoza i fruktoza, są niezbędne do produkcji ceramidów i lipidów, które wzmacniają naturalną barierę ochronną skóry.
Niektóre węglowodany uczestniczą w neutralizacji wolnych rodników, chroniąc komórki skóry przed stresem oksydacyjnym.
Węglowodany odgrywają rolę w syntezie enzymów odpowiedzialnych za prawidłowy proces odnowy naskórka.
Zaburzenia wchłaniania składników węglowodanowych mogą wynikać z różnych czynników, w tym nietolerancji pokarmowych, zaburzeń mikroflory jelitowej, zespołu złego wchłaniania, długotrwałych diet niskowęglowych.
Brak odpowiedniej ilości węglowodanów w organizmie i ich ograniczona dostępność dla skóry mogą prowadzić do utraty nawodnienia skóry, osłabienia bariery hydrolipidowej, zaburzeń elastyczności skóry, pogorszenia jej zdolności regeneracyjnych, zaburzeń struktury skóry oraz aburzeń mikrobiomu skóry gdyż cukry są również składnikiem prebiotyków.
Zaburzenia wchłaniania składników witaminowych
Również witaminy odgrywają kluczową rolę w funkcjonowaniu skóry, wpływając na jej nawilżenie, regenerację, elastyczność oraz odporność na uszkodzenia. Są niezbędne w syntezie kolagenu, regulacji pracy gruczołów łojowych, a także w neutralizacji wolnych rodników. Zaburzenia wchłaniania składników witaminowych mogą prowadzić do różnorodnych problemów skórnych, takich jak suchość, nadmierne przetłuszczanie, przyspieszone starzenie, osłabiona bariera hydrolipidowa oraz skłonność do stanów zapalnych.
Zaburzenia wchłaniania witamin mogą wynikać z wielu czynników. Podobnie jak przy przypadku wyżej opisanych zaburzeń powodem mogą być choroby przewodu pokarmowego, niewydolność wątroby i trzustki, długotrwałe diety eliminacyjne. Palenie papierosów i nadmierne spożycie alkoholu także przyczynia się do wzrostu zapotrzebowania na witaminy antyoksydacyjne (C, E) i ich szybszej degradacji w organizmie.
Skutki zaburzeń wchłaniania witamin dla skóry to suchość i łuszczenie się, zwiększona podatność na podrażnienia i stany zapalne, zaburzenia pigmentacji i przebarwienia
Brak antyoksydantów (C, E) Przyspiesza starzenie się skóry gdyż nasila procesy degradacji kolagenu, co skutkuje utratą jędrności i powstawaniem zmarszczek. Naruszona integralność bariery hydrolipidowej oojawiająca się stanami zapalnymi i rankami nie jest łatwa do odbudowy bez witamin A). Pojawia się wydłużony czasu regeneracji skóry i większa podatności na infekcje.
Niedobór witamin B2, B3 i B5 może zaburzać pracę gruczołów łojowych, zwiększając ryzyko trądziku i stanów zapalnych.
Zaburzenia wchłaniania składników witaminowych mogą znacząco wpływać na kondycję skóry. Odpowiednia dieta, wsparcie układu trawiennego oraz stosowanie witamin w pielęgnacji mogą pomóc w poprawie zdrowia i wyglądu skóry.
Zaburzenia wchłaniania antyoksydantów
Składniki antyoksydacyjne odgrywają kluczową rolę w ochronie skóry przed stresem oksydacyjnym, który przyspiesza procesy starzenia. Osłabiona zostaje bariera hydrolipidowa, co zwiększa podatność na uszkodzenia. Zaburzenia wchłaniania antyoksydantów mogą wynikać z chorób przewodu pokarmowego, niedoborów enzymatycznych czy złych nawyków dietetycznych, co prowadzi do pogorszenia kondycji skóry.
Składniki te mają duże znaczenie dla odbudowy bariery hydrolipidowej. Neutralizują wolne rodniki odpowiedzialne za starzenie się skóry. Antyoksydanty wspierają ochronę przed promieniowaniem UV, wspomagają regenerację skóry przez co są pomocne we wzmacnianiu bariery hydrolipidowej.
Przyczyny zaburzeń wchłaniania antyoksydantów to przewlekły stres i palenie papierosów i choroby układu pokarmowego.
Skutki niedoboru składników antyoksydacyjnych dla skóry to przyspieszone starzenie się skóry, osłabiona bariera hydrolipidowa, większa podatność na przebarwienia, nasilenie trądziku i stanów zapalnych oraz zaburzenia regeneracji skóry.
Jak odbudować barierę lipidową skóry?
Odbudowa bariery hydrolipidowej wymaga konsekwentnej pielęgnacji i unikania czynników drażniących. Oto kilka kluczowych kroków:
Delikatne oczyszczanie
Delikatne oczyszczanie skóry jest kluczowe dla utrzymania jej bariery hydrolipidowej, która chroni przed utratą wilgoci i szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Warto sięgnąć po Żel do mycia twarzy Hello Daktyl lub piankę do mycia twarzy Kantola.
Badania wskazują, że stosowanie agresywnych detergentów, takich jak siarczany (np. SLS, SLES), prowadzi do zwiększonej przeznaskórkowej utraty wody (TEWL) oraz uszkodzenia struktury lipidowej naskórka, co może powodować suchość, podrażnienia i nadwrażliwość skóry (Lodén & Maibach, 2016).
Z kolei łagodne środki myjące, takie jak pianka do mycia twarzy Orientana czy emolientowe olejki myjące, wykazują lepszą tolerancję skórną i pozwalają na skuteczne usunięcie zanieczyszczeń bez naruszania naturalnej równowagi lipidowej.
Dodatkowo, formuły zawierające substancje nawilżające, jak gliceryna czy pantenol, mogą wspierać regenerację bariery ochronnej skóry i zmniejszać podrażnienia, co jest szczególnie dla skóry nadwrażliwej i skłonnej do atopii.
Łagodne kosmetyki do pielęgnacji skóry, które nie naruszają płaszcza hydrolipidowego to także naturalne olejki do demakijażu.
Nawilżanie skóry
Nawilżenie stanowi kluczowy element prawidłowego funkcjonowania płąszcza hydrolipidowego i ochrony przed czynnikami zewnętrznymi, a substancje takie jak kwas hialuronowy, ceramidy, skwalan oraz pantenol odgrywają istotną rolę w regeneracji bariery hydrolipidowej. HA, dzięki swojej zdolności do wiązania wody, przyczynia się do utrzymania optymalnego poziomu nawilżenia skóry oraz poprawy jej elastyczności.
Ceramidy, będące kluczowym składnikiem cementu międzykomórkowego, wspomagają odbudowę warstwy rogowej naskórka i redukują przeznaskórkową utratę wody.
Skwalan, jako lipid o wysokiej biozgodności, wykazuje właściwości emoliencyjne, wzmacniając barierę ochronną skóry oraz poprawiając jej miękkość i elastyczność.
Z kolei pantenol, wykazujący działanie przeciwzapalne i regeneracyjne, przyspiesza procesy naprawcze naskórka oraz łagodzi podrażnienia, co jest szczególnie istotne w przypadku skóry wrażliwej i uszkodzonej. Regularne stosowanie kosmetyków zawierających te substancje może skutecznie poprawiać integralność bariery skórnej, zmniejszać suchość oraz wspierać funkcje ochronne naskórka.
Optymalny poziom nawilżenia osiągniesz z kremem dobrze nawilżającym takim jak Krem ze śluzem ślimaka, krem nawilżający Hello Daktyl.
Skutecznie nawilży skórę Serum Ampułka Nawilżenie z kwasem hialuronowym i trehalozą oraz Esencja Śluz Ślimaka.
Ochrona skóry
Stosowanie kremu odbudowującego barierę hydrolipidową takiego jak kremy seria Kali Musli, specjalnie stworzona do ochrony skóry.
Działaniem wspierającym odbudowę bariery hydrolipidowej jest rezygnacja z produktów zawierających alkohol oraz silne detergenty, które mogą prowadzić do zaburzeń mikrobiologicznych skóry.
Pamiętaj o odpowiednim natłuszczaniu. Stosowanie serum odbudowującego barierę hydrolipidową oraz kosmetyków z naturalnymi lipidami.
Jak dobrać pielęgnację do skóry z zaburzoną barierą hydrolipidową
Właściwa pielęgnacja jest kluczowa w odbudowie integralności bariery hydrolipidowej. Warto sięgać po:
Krem odbudowujący barierę hydrolipidową – z ceramidami, skwalanem i kwasem hialuronowym. Krem z wąkrotą azjatycką
Serum odbudowujące barierę hydrolipidową – wzbogacone o antyoksydanty i naturalne składniki łagodzące. serum odbudowującego barierę hydrolipidową
Składniki okluzyjne – np masło shea, które tworzy warstwę ochronną i pomagają w regeneracji skóry.
Kosmetyki z probiotykami i prebiotykami – wspierające mikrobiom skóry i przywracające jej równowagę.
Zaburzona bariera hydrolipidowa to problem, który wymaga kompleksowego podejścia do pielęgnacji. Regularne stosowanie delikatnych kosmetyków, nawilżenie skóry oraz odbudowa naturalnej bariery ochronnej pozwala na poprawę jej kondycji. Odpowiednia pielęgnacja skóry, bogata w ceramidy, kwas hialuronowy i składniki regenerujące, przywraca jej elastyczność, nawilżenie i zdrowy wygląd.
Odpowiednia pielęgnacja skóry – czego unikać?
Kosmetyki również mogą powodować zaburzenia funkcji ochronnych skóry. Zrezygnuj z silnych środków oczyszczających, które “wypłukują” lipidy z warstwy hydrolipidowej skóry.
Unikaj kosmetyków z nieodpowiednim pH. Produkty, które zakłócają naturalne, lekko kwaśne pH skóry, mogą prowadzić do uszkodzeń bariery hydrolipidowej.
Agresywne substancje aktywne akie jak retinol, kwasy AHA i BHA, oraz witamina C w postaci kwasu L-askorbinowego, mogą być szkodliwe, jeśli stosowane są na skórę z zaburzoną barierą hydrolipidową.
Wybieraj kosmetyki z retinolem H10, który nie uszkadza bariery hydrolipidowej. Kosmetyki z etylowaną witaminą C, oraz niską zawartość kwasów w produktach kosmetycznych.
Zaburzenia w warstwie hydrolipidowej powodują toniki zawierające alkohol, który mocno wysusza skórę uszkadzając ją.
Jeśli masz skórę tłustą kosmetyki o wysokim potencjale komedogennym, takie jak niektóre oleje mineralne, lanolina czy estry kwasów tłuszczowych, mogą zaburzać naturalny proces wydzielania sebum, sprzyjając nadmiernej retencji lipidów w porach skóry oraz proliferacji bakterii Cutibacterium acnes, co nasila rozwój trądziku. Płaszcz hydrolipidowy zostaje obciążony, co sprzyja problemom skórnym.
Mam nadzieję, że po przeczytaniu tej kompleksowej analizy będziesz wiedziała jak dbać o skórę tak by utrzymać zdrową barierę hydrolipidową.
